Przejdź do zawartości

Ephraim Kishon

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ephraim Kishon
Ilustracja
Ephraim Kishon w 1994
Data i miejsce urodzenia

23 sierpnia 1924
Budapeszt, Węgry

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 2005
Appenzell, Szwajcaria

Narodowość

żydowska

Język

hebrajski

Dziedzina sztuki

literatura

Odznaczenia
Nagroda Izraela
Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN
Strona internetowa

Ephraim Kishon, Efrajjim Kiszon (hebr. אפרים קישון, ur. 23 sierpnia 1924 w Budapeszcie, zm. 29 stycznia 2005 w Appenzell) – izraelski pisarz, satyryk, felietonista, reżyser.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1924 w Budapeszcie jako Ferenc Hoffmann. W czasie II wojny światowej był więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych. Uciekł z transportu do obozu zagłady w Sobiborze i ukrywał się jako słowacki robotnik. Po wojnie wrócił na Węgry i zmienił nazwisko z niemieckobrzmiącego Hoffmann na Kishont. W ucieczce przed reżimem komunistycznym uciekł w 1949, wraz ze swą pierwszą żoną Ewą (Chawa) Klamer do Izraela. Na granicy oficer izraelski oficjalnie zhebraizował jego imię i nazwisko – Ephraim Kishon[1][2][3][4].

Kishon pisał wyłącznie w języku nowohebrajskim, dając w ten sposób wyraz swojemu patriotyzmowi. Po rozwodzie z Ewą Kishon ożenił się ponownie w 1959 z pianistką Sarą Lipovitz. Od 1981 miał drugi dom w Szwajcarii. Przez trzydzieści lat pisywał do różnych gazet izraelskich satyryczne felietony, które zbierane w tomy tłumaczone były na różne języki. Za ironię losu uważał fakt, że wielką popularnością cieszył się w Niemczech[2][3][4].

Po śmierci drugiej żony w 2002 ożenił się z austriacką pisarką Lisą Witasek. Ephraim Kishon miał troje dzieci: Raphaela (ur. 1957), Amira (ur. 1963) i Renanę (ur. 1968). Pisarz zmarł w swym domu w Szwajcarii, przyczyną śmierci był atak serca. Ciało przewieziono i pochowano na Cmentarzu Trumpeldor w Tel Awiwie[2][3][4].

Ephraim Kishon był autorem książek przetłumaczonych na blisko 40 języków. W 1950 otrzymał izraelską Nagrodę Sokołowa, którą honoruje się wybitnych dziennikarzy, 1998 Nagrodę Bialika, zaś w 2002 państwową Nagrodę Izraela za całokształt twórczości[2][3][4].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Po polsku ukazały się następujące jego książki:

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody filmowe

[edytuj | edytuj kod]

Scenariusze Kishona dwukrotnie zostały nagrodzone podczas międzynarodowych festiwali. W 1964 podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w San Francisco otrzymał Golden Gate Award za scenariusz do filmu komediowego Sallah Shabati. Film ten, którego zresztą Kishon był reżyserem był nominowany do Oscara w 1965 w kategorii dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego[5]. W 1985 uhonorowano go Złotą Kamerą za scenariusze do filmów: Te'alat Blaumilch z 1970 (nominacja do Złotego Globu w 1970 dla najlepszego filmu zagranicznego)[6] oraz Ha-Shu'al B'Lool Hatarnagalot z 1978[7].

Wybrane filmy

[edytuj | edytuj kod]
  • 1964Sallah Shabati (סאלח שבתי): reżyseria, scenariusz
  • 1967Ervinka (ארבינקא): reżyseria, scenariusz, obsada aktorska
  • 1969Te'alat Blaumilch (תעלת בלאומילך – Kanał Blaumilcha): reżyseria, scenariusz
  • 1970Ha-Shoter Azulai (השוטר אזולאי – Policjant Azulaj): reżyseria, scenariusz, obsada aktorska
  • 1971The Going Up of David Lev: scenariusz
  • 1978Ha-Shu'al B'Lool Hatarnagalot (השועל בלול התרנגולות – Lis w kurniku): reżyseria, scenariusz

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kiszon to nazwa rzeki w pobliżu Hajfy, gdzie przypływali żydowscy imigranci z Europy.
  2. a b c d Biography. The life of Ephraim Kishon (1924-2005). ephraimkishon.de. [dostęp 2017-02-14]. (ang.).
  3. a b c d Lawrence Joffe: Ephraim Kishon. www.theguardian.com, 2005-02-01. [dostęp 2017-02-14]. (ang.).
  4. a b c d Ephraim Kishon, 80, Holocaust Survivor Who Became Satirist. nytimes.com, 2005-01-30. [dostęp 2017-02-14]. (ang.).
  5. Sallah Shabati (1964). Nagrody. filmweb.pl. [dostęp 2017-02-14]. (pol.).
  6. Te'alat Blaumilch (1970). Nagrody. www.filmweb.pl. [dostęp 2017-02-14]. (pol.).
  7. Ephraim Kishon. Awards. imdb.com. [dostęp 2017-02-14]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]